اثر عواملی چند بر رشد سه گونه مرتعی با استفاده از دستگاه مالچ - بذرکار

توجه به احیای مراتع، حفاظت خاک، افزایش ظرفیت نفوذپذیری خاک و ارائة روش­های قابل اجرا خصوصاً بهره­گیری از ماشین­های کشاورزی و سیستم­های بی­خاک­ورزی و کم­خاک­ورزی اهمیت ویژه­ای دارد.  با بررسی ویژگی­های پوستة دانه برنج به عنوان مالچ گیاهی و با توجه به خصوصیات فیزیکی بذر سه گونة گیاه مرتعی، دستگاهی طراحی و ساخته شد که به سهولت مالچ را در خاک به صورت ردیفی قرار می­دهد و امکان توسعة گیاهان مرتعی را فراهم می­آورد.  از خصوصیات دستگاه مالچ-بذرکار آن است که پشت تراکتور با اتصال سه نقطه­ای نصب می­شود و در زمین­های دست نخورده بدون استفاده از ماشین­های خاک­ورزی به کار گرفته می­شود.  سیستمی روی دستگاه ساخته شد که می­تواند بذر گونه­های مرتعی شامل:  سکاله مونتانوم (Secale montanum)، فستوکا آرندیناسه (Festuca arundinacea) و بروموس تومنتولوس (Bromus tomentellus)، را در خاک بکارد.  این مطالعه علاوه بر ارائۀ محاسبات طراحی، چگونگی استفاده از ضایعات گیاهی (مالچ پوستۀ برنج) را بیان می­کند.  پس از طراحی و ساخت دستگاه، عملیات مزرعه­ای با کاشت گونه­های یاد شده در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی، آزمایش فاکتوریل انجام شد.  فاکتورهای گونه در سه سطح یاد شده، مقدار مالچ در سه سطح بدون مالچ، 200 گرم در متر و 300 گرم در متر پیشروی، و فاکتور عمق در دو سطح 2 و 4 سانتی­متر، در 3 تکرار مورد آزمون قرار گرفتند.  شاخص­های تعداد گیاه جوانه زده و درصد جوانه­زنی پایا اندازه­گیری شد.  میزان مصرف مالچ (1162 و 1744 کیلوگرم در هکتار) بذر گیاهان مرتعی (7/6  تا 18 کیلوگرم در هکتار) به دست آمد.  سرعت دستگاه در مزرعه 4 کیلومتر در ساعت بود.  با اندازه­گیری شاخص­های تعداد گیاه جوانه زده و درصد جوانه­زنی پایا، مشخص شد که اختلاف معنی­داری بین فاکتورها وجود دارد.  اثر اصلی عمق کاشت تأثیری نداشت و اثر اصلی مالچ نشان­دهنده تأثیرات معکوس بر رشد گونه­های مرتعی بود.  از بررسی تأثیرات متقابل مشاهده شد که افزایش مالچ پوستة دانه برنج بر گونة مرتعی سکاله مونتانوم اثر افزایشی نشان نمی­دهد، گونة سکاله مونتانوم درحالت بدون مالچ وضعیت مطلوب­تری دارد.  مالچ روی گونه­های دیگر چندان مؤثر نبود.